Özel Hastanelerde Koronavirüs (COVID-19) Tedavisi için Ücret Talep Edilebilir mi?

Özel Hastanelerde Koronavirüs (COVID-19) Tedavisi için Ücret Talep Edilebilir mi?

'Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için hastalardan ilave ücret talep edebilir mi?’ sorusunu yanıtlamadan önce, Koronavirüs hakkında bilgi edinmekte fayda vardır. Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkarak bütün dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs (COVID-19) bulaşıcı bir hastalık olup; özellikle de, bazı kronik rahatsızlığı bulunanlar, bazı bağışıklık sistemi düşük olanlar vb. kişilerin bu hastalığa yakalanmasıyla ölümler meydana gelebilmektedir.

Pandemi Dönemi ve Sağlık Hizmetleri

Hatırlanacağı üzere, Koronavirüs’ün (COVID-19) küresel olarak yayıldığının anlaşılması üzerine, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 11 Mart 2020 tarihi itibari ile küresel salgın anlamına gelen pandemi ilan edilmiştir. Söz konusu salgının 11 Mart 2020 tarihi itibari ile ülkemizde de görüldüğünün anlaşılmasıyla birlikte, çok farklı alanlarda muhtelif önlemler alınmasına rağmen, çok hızlı bir biçimde yayılan bu hastalığın birçok kişiye bulaştığı anlaşılmıştır. Koronavirüs (COVID-19) hastalığı ile ilgili olarak çok sayıdaki hastaya özel hastaneler, vakıf üniversite hastaneleri ile kamu hastaneleri nezdinde tedaviler uygulanmıştır.

‘Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için hastalardan ilave ücret talep edebilir mi?’ sorusunun cevabına geçmeden önce; İlave ücret ne demektir?  İlave ücret oranı ne kadardır? Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastanelerinin hangi hallerde ilave ücret alabilmelerinin veya ilave ücret alamamalarının bazı ilgili mevzuat dayanakları nelerdir? vb. konulara değinmek konunun daha iyi anlaşılmasına fayda sağlayacaktır.

İlave Ücret Nedir?

İlave ücret, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile sözleşmeli özel sağlık kurum ve kuruluşları ile vakıf üniversite hastanelerinin belli koşullar altında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Uygulama Tebliği ve eklerinde yer alan sağlık hizmetleri işlem bedellerinin tamamı üzerinden belirlenen oranı (iki katı) geçmemek kaydıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) fatura edilebilen tutarlar esas alınarak kişilerden aldığı ücrete denmektedir.

İlave ücret, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 73. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir.

Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları dışındaki vakıf üniversiteleri dahil sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularınca, Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen sağlık hizmetleri bedeline ek olarak, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerden sağlık hizmeti sunucularının giderleri ve ürettikleri sağlık hizmetlerinin maliyetleri, yapılan sübvansiyonlar gibi kriterler dikkate alınarak bu bedellerin iki katına kadar alınabilecek ilave ücretin tavanını belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Mevcut uygulamaya göre, bazı istisnalar hariç olmak üzere, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile sözleşmeli Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri belli koşullar altında, Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen ve Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve eklerinde yeralan sağlık hizmetleri işlem bedellerine ek olarak, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerden bu bedellerin iki katına kadar ilave ücret alabilmektedirler.

Ancak, Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri tarafından Sağlık Uygulama Tebliği eki EK-2/B, EK-2/C ve EK-2/Ç listelerinde yer alan işlemlerde kullanılan tıbbi malzeme, ilaçlar ve kan bileşenleri ile EK-2/A listesindeki tutarlara dahil olan işlemler için ayrıca ilave ücret alınamaz.

Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri tarafından, Kurumca finansmanı sağlanmayan sağlık hizmetleri için talep edilen ücretler, ilave ücret olarak değerlendirilmez.

Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri, sundukları sağlık hizmetleri öncesinde, alacakları ilave ücrete ilişkin olarak hasta veya hasta yakınının yazılı onayını alırlar. Bu yazılı onay alınmadan, işlemler sonrasında herhangi bir gerekçe ileri sürerek ilave ücret talebinde bulunamazlar.

Hastanın acil servislerde 24 saat içinde stabilizasyonu esastır. Hastanın acil servise başvurusundan itibaren 24 saat içinde stabilize edilerek ilgili kliniğe yatışı ya da başka bir sağlık hizmeti sunucusunun yataklı kliniğine sevk edilmesiyle acil hal sona erer. Acil servislerden kabul edilerek doğrudan uygulanan acil girişimsel işlemler ile 24 saat içinde acil gözlem ünitelerinde uygulanan tüm sağlık hizmetleri için ilave ücret alınamaz. Hastadan ilave ücret alınabilmesi için hastaya/hasta yakınına acil halin sona erdiğine ve müteakip işlemlerin ilave ücrete tabi olduğuna ilişkin “Acil Halin Sona Ermesine İlişkin Bilgilendirme Formu” (EK-1/D) kullanılarak, yazılı bilginin imza karşılığı verilmesi zorunludur.

Bunun yanında, Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastaneleri tarafından ilave ücret alamayacakları bazı sağlık hizmetleri de bulunmaktadır. Örneğin, Acil servislerde verilen ve Sağlık Uygulama Tebliği eki EK-2/B listesinde yer alan 520.021 kod numaralı “Yeşil alan muayenesi” adı altında Kuruma fatura edilebilen sağlık hizmetleri hariç olmak üzere, acil haller nedeniyle sunulan sağlık hizmetleri, Yoğun bakım hizmetleri, Yanık tedavisi hizmetleri, Kanser tedavisi (radyoterapi, kemoterapi, radyo izotop tedavileri), Yenidoğana verilen sağlık hizmetleri, Organ, doku ve kök hücre nakillerine ilişkin sağlık hizmetleri, Doğumsal anomaliler için yapılan cerrahi işlemlere yönelik sağlık hizmetleri, Hemodiyaliz tedavileri, Kardiyovasküler cerrahi işlemler (İstisnai sağlık hizmetlerinde belirtilen işlemler hariç), SUT eki EK-2/B ve EK-2/C listesindeki işitsel implant işlemlerinden, SUT eki EK-2/G listesinde yer alan işlemler, ile bu işlemlere ilişkin sunulan sağlık hizmetleri gibi.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile sözleşmeli özel sağlık kurum ve kuruluşları ile vakıf üniversite hastaneleri, aynı başvuru numarası altında yatarak tedavilerde yapılan Kurumca karşılanan sağlık hizmeti bedellerinin toplamının 100 (yüz) TL’yi aşması halinde, bu hizmetleri ve varsa ilave ücret tutarını gösterir, Sağlık Uygulama Tebliği eki “Hastaya Sunulmuş Olan Hizmetleri ve İlave Ücreti Gösterir Belge” yi (EK-1/B) en geç hastanın taburcu olduğu tarihte hastaya vermek zorundadır. Söz konusu bilgiler aynı süreler içerisinde elektronik ortamda da verilebilir.

İlave Ücrete İlişkin Mevzuat

09.04.2020 tarih ve 31094 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile Sağlık Uygulama Tebliği’nin ‘İlave ücret alınmayacak sağlık hizmetleri’ başlığı altında ‘ Pandemi süresince pandemi olgularının tanı ve tedavileri’ ‘ile bu işlemlere ilişkin sunulan sağlık hizmetlerinden.’ ifadeleri eklenmiştir.

09.04.2020 tarih ve 31094 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile ‘Acil hal’ tanımında değişiklik yapılmış olup; yapılan yeni düzenlemeye göre, ‘Acil hal; ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda olayın meydana gelmesini takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren durumlar ile ivedilikle tıbbi müdahale yapılmadığı veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli halinde hayatın ve/veya sağlık bütünlüğünün kaybedilme riskinin doğacağı kabul edilen durumlar ile pandemi süresince pandemi olgularına yönelik tanı ve tedavileri kapsamaktadır. Bu nedenle sağlanan sağlık hizmetleri acil sağlık hizmeti olarak kabul edilir.’ şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinin 1.9.3- İlave ücret alınmayacak sağlık hizmetleri' başlıklı bölümü “(1) Aşağıda belirtilen sağlık hizmetleri için hiçbir ilave ücret alınamaz.  ….a) Acil servislerde verilen ve SUT eki EK-2/B Listesinde yer alan 520.021 kod numaralı ‘Yeşil alan muayenesi’ adı altında Kuruma fatura edilebilen sağlık hizmetleri hariç olmak üzere, acil haller nedeniyle sunulan sağlık hizmetleri” şeklinde, hüküm ihtiva etmektedir.

Dolayısıyla, pandemi süresince pandemi olgularına yönelik tanı ve tedaviler 'acil hal' kapsamına alınmış ve bu işlemlere ilişkin sunulan sağlık hizmetlerinden de 09.04.2020 tarihinden itibaren ilave ücret alınamayacağı kesin hükme bağlanmış olduğundan, Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastanelerinin Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için hastalardan ilave ücret talep edebilmeleri hukuken mümkün değildir.

Her ne kadar Özel Hastaneler ile Vakıf Üniversite Hastanelerinin Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için hastalardan ilave ücret talep edebilmeleri hukuken mümkün olmasa da, çevremiz, medya vb. muhtelif yerlerden öğrenildiği üzere, bazı hastanelerin Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için hastalardan ilave ücret aldıkları anlaşılmaktadır.

Özel Hastanelerde ve Vakıf Üniversite Hastanelerinde Koronavirüs Tedavisi

Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için Özel Hastane veya Vakıf Üniversite Hastanesine başvuran bir hastadan tedavisi için hukuka aykırı olarak ilave ücret talep edilmesi durumunda, hasta veya hasta yakını istenen ilave ücretin hukuki olmadığını o an bilse bile, insan psikolojisi gereği hastanın o anki sağlık durumunun aciliyeti, biran önce tedaviye başlanılması isteği ve zarureti vb. durumlar nedeniyle hukuka aykırı olarak istenen ilave ücret konusunu sorgulayarak oluşacak tartışma ortamında konunun uzatılmasını istemez ve göze alamaz. Sonuçta, hasta veya hasta yakını Koronavirüs (COVID-19) hastalığının bir an önce tedavisine başlanması için istenen ilave ücretin hukuki olmadığını o an bilse bile istenen ilave ücret tutarını hastaneye öder. Kaldı ki birçoğumuz Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için bir Özel Hastane veya Vakıf Üniversite Hastanesine başvuran bir hastadan tedavisi için ilave ücret talep edilmesinin hukuka aykırı olduğunu bilmeyebiliyor veya sonradan öğreniyoruz.

Koronavirüs Tedavisi İlave Ücreti İade Alınır mı?

Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için bir Özel Hastaneye veya Vakıf Üniversite Hastanesine başvuran hastalardan tedavileri için hukuka aykırı olarak ilave ücret alınmış ise; söz konusu ilave ücretin ilgili hastaneden geri alınabilmesi için yapılması gerekenler açısından kişilerin bu konuda uzman olmadıkları göz önüne alındığında süreçler uzun ve yorucu olabildiğinden, birçoğu konunun uzun ve yorucu olabilecek süreçlerini göze alamayarak, ayrıca yapılması gerekenler açısından süreçlerin karışık olabilecek hallerini de göz önüne alarak herhangi bir girişimde bulunmamaktadırlar. Örneğin, ilgili hastaneden temin edilmiş olması gereken veya temin edilmesi gereken belgeler, yapılacaksa, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılacak başvuru, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılacak başvuru ekinde bulunması gereken belgeler, hukuka aykırı olarak tarafınızdan tahsil edilen ilave ücretlerin iadesi için ilave ücret tutarına bağlı olarak (ilgili mevzuatta yer alan parasal sınır çerçevesinde) ilgili ilçe veya il tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvuru, ilgili ilçe veya il tüketici hakem heyetlerine başvururken hangi belgelere ihtiyaç duyulduğu ve nelere dikkat edilmesi gerektiği, ihtiyaç halinde diğer süreçler ile vb. diğer durumlar.

Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için bir Özel Hastanede veya Vakıf Üniversite Hastanesinde tarafınızdan hukuka aykırı olarak ilave ücret alındığında bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirdiğinizde, Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) ilgili birimlerince yapılacak incelemeler neticesinde, Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için tarafınızdan hukuka aykırı olarak ilave ücret alındığı tespit edilirse hastaneye belli bir tutarda para ceza koşulu uygulanmaktadır. Ancak, yapılan bu başvuru, Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) ilgili birimlerince yapılacak incelemeler neticesinde, Koronavirüs (COVID-19) hastalığının tedavisi için tarafınızdan hukuka aykırı olarak alındığı tespit edilen ilave ücret tutarının ilgili hastaneden tarafınıza geri iadesini kesin olarak sağlayamamaktadır.

Yukarıda ayrıntılı olarak değinildiği üzere, Koronavirüs (COVID-19) hastalığınızın tedavisi için tarafınızdan hukuka aykırı olarak ilave ücret alındıysa, konusunda uzman olan bir avukattan hukuki yardım almanız hukuka aykırı olarak alınan ilave ücretin ilgili hastaneden geri alınabilmesi için ihtiyaç duyulan veya duyulacak süreçler ile işlemleri kolaylaştıracak ve hızlandıracaktır.